***
“De pokken. Alleen al het woord “pokken” geeft ons de rillingen.
In 1958, ondanks de Koude Oorlog, verenigden de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en andere landen zich om de wereldbevolking van deze vreselijke ziekte te verlossen. Alle conflicten en onrust tussen de kopstukken van deze wereldmachten werden opzij gezet om zich met gezamenlijke inspanningen te concentreren op de productie en levering van vaccins, vooral aan ontwikkelingslanden, waar het probleem van de pokken hen meer zorgen baarde dan honger, waterverontreiniging en gebrek aan noodzakelijke middelen.
Het waren de pokken en de massale “uitroeingscampagne” die vaccinatie uiteindelijk populair maakte, zelfs in de meest afgelegen uithoeken van onze wereld, en voorstanders van vaccins trekken altijd de troefkaart van pokken “uitroeiing” in debatten met degenen die twijfelen aan de noodzaak van deze procedures.”
Deze video verdrijft niet alleen de populaire mythe over het bestaan van het pokkenvirus, maar ook de mythe over het bestaan van pokken als een onafhankelijke ziekte en de “uitroeiing” ervan.”
***
Op 8 mei 1980 kondigde de World Health Organization de wereldwijde uitroeiing van het pokkenvirus aan. Het laatste geval van de pokken werd gerapporteerd in 1977. Er werd gezegd dat dit de grootste medische prestatie door vaccinatie ooit was. Gedurende onze jonge jaren werd er gehamerd op het idee dat als het vaccin er niet was geweest, er nog steeds mensen zouden lijden aan deze vreselijke ziekte. Maar wat als de pokken nooit echt zijn uitgeroeid? Of wat als het idee dat we hebben over de pokken in essentie helemaal niet klopt?
Vandaag zullen we deze vraag nader onderzoeken. Om een heldere kijk op de situatie te krijgen zullen we de wetenschappelijke en historische details behandelen. Door de geschiedenis heen hebben we altijd aangenomen dat de term “pokken” een specifieke ziekte aanduidt; dat het bepaalde unieke symptomen geeft waarmee het zich onderscheidt van andere aandoeningen. Feitelijk is dit niet het geval.
Door de geschiedenis heen is de term “pokken” gebruikt om een grote verscheidenheid van aandoeningen te duiden. Hetzelfde geldt voor termen als “lepra” en “plaag”.
In het oude Griekeland, stamvader van de moderne medische wetenschap, werd iedere verandering in het lichaam of psyche als een negatieve toestand beschouwd. Aandoeningen werden betiteld als “besmeurd, vies” (Grieks: “miasma”) of “schande door schuld”. De Grieken geloofden dat zieke mensen ‘besmeurd’ waren en door god / de goden werden gestraft en dat ze door demonen waren bezeten. Zieke mensen mochten niet met andere mensen in contact komen omdat een ‘besmeurde’ persoon gezonde mensen kon aantasten, en de vergelding van de goden zou zich tot hen kunnen uitstrekken.
Dit bijgeloof uit het oude Griekenland is de basis van het moderne idee van besmetting en besmettelijke ziekten. Het is belangrijk om te weten dat in de Traditionele Chinese Geneeskunde en de oorspronkelijke Ayurveda het concept van besmettelijke ziekten en het idee van ziekte als een straf (red. van God) niet bestonden.
In die tijd gebruikte men in het westen dit bijgeloof als een middel om angst te zaaien, er rijker van te worden en hun politieke doeleinden te verwezenlijken. Met andere woorden; het gaf hen de mogelijkheid om ongewenste individuen als ziek, gevaarlijk, ongeneeslijk en besmettelijk te bestempelen en ze uit de weg te ruimen door ze in quarantaine, een zg. plaaghut of naar een ziekenhuis te sturen. Iedereen die ooit betrokken was bij het ontstaan van het gevangenissysteem, weet dat het ontsprongen is uit het ziekenhuisstelsel.
Zo ook in de Middeleeuwen heerstte in die tijd – net als in het oude Griekeland – in de samenleving het idee dat ziekte een straf was voor zonde. De populaire term hiervoor was “lepra”. De definitie van lepra veranderde voortdurend en zelfs mensen zonder symptomen konden melaats genoemd worden.
De behandeling van “melaatsen” was altijd hetzelfde; ze werden beschouwd als “besmeurd en gevaarlijk” en derhalve uit de maatschappij verstoten. Ze kregen een brandmerk, specifieke kleding en een bel om hun nek. De verstonene melaatsen verloren hun mensenrechten en genoten geen bescherming van de maatschappij meer. Er werd hen geen enkel sociaal contact toegestaan en ze moesten hun familie achterlaten. Er werd een uitvaartritueel uitgevoerd omdat ze voor de maatschappij niet meer bestonden, ook al waren ze nog in leven.
Het Duitse woord voor melaatsheid is “Aussatz”, wat “verbanning / verbanneling” betekent.
Hoe werd melaatsheid destijds gediagnosticeerd? Dit gebeurde via medische tribunalen, wat in heel Europa gebruikelijk was. Stedelijke kronieken uit de elfde eeuw beschrijven hoe dit te werk ging. Tijdens deze tribunalen bepaalden priesters en gemeenteraadsleden of een persoon melaats was en besloten of de persoon verbannen moest worden of naar een leprakolonie gestuurd zou worden.
Melaatsheid was geen onafhankelijke, unieke ziekte. Bijna iedere bestaande aandoening viel onder lepra, of het nu een huidziekte of longaandoening betrof. Je kon als melaatse gebrandmerkt worden om welke reden dan ook, zelfs voor zoiets als haaruitval, jeugdpuistjes, zwellingen of kippenvel. Als iemand het op je had voorzien, zou diegene je kunnen beschuldigen van bezetenheid als je ‘s nachts schreeuwde omdat je een nachtmerrie had, of als je teveel praatte of teveel zong. Er was daadwerkelijk een zogenaamde “zingende test” om melaatsheid te diagnosticeren. Je kon ook beschuldigd worden als iemand je verdacht van “hekserij”, of als je in contact was geweest met een zogenaamde melaatse.
Als je bepaalde symptomen had, was je gedoemd, maar ook als je geen symptomen vertoonde.. kon je toch als melaats verklaard worden.
In de dertiende eeuw werd de term “lepra” door “plaag” vervangen, maar het betekende gewoon hetzelfde. Net zoals bij lepra viel er een verscheidenheid aan symptomen en ziekten onder “plaag”. De plaag had nooit een heldere symptomatologie (patroon van ziekteverschijnselen); het verschilde per regio en veranderde jaarlijks, afhankelijk van de meest voorkomende symptomen op dat moment.
Zelfs nu nog, als je zoekt naar “plaag” vind je uiteeenlopende beschrijvingen zoals builenpest, septicemische plaag, longpest enzovoorts.
…
Download het PDF voor de volledige tekst: